Spis treści
Nie ma człowieka bez lęku. Jestem przekonana , że każdy odczuł go na własnej skórze nie jeden raz. Ale lęk to jak najbardziej zwyczajna ludzka emocja. Niejednokrotnie bardzo dla nas pożyteczna, szczególnie wtedy, gdy mówi nam, że coś jest nie w porządku. Możemy wtedy zmienić strategie naszych działań. Ale bywa i tak, że owy lęk jest paraliżujący, obezwładnia nasz umysł i ciało, pozbawia energii i motywacji, zniekształca obraz rzeczywistości i całkowicie zaburza nasze funkcjonowanie. Lęk, który utrudnia życie i nie pozwala na swobodne w nim uczestniczenie określany jest mianem zaburzeń lękowych. Zaburzenia lękowe należą do najbardziej powszechnych zaburzeń psychicznych.
W stanie lęku wszystko wydaje się takie przerażające. Nie wierzymy w siebie i czujemy się bezsilni. Umysł płata nam figla, a my coraz bardziej się boimy, choć często nie wiadomo czego.
czytaj też:
Objawy lęku behawioralne, somatyczne i poznawcze
Behawioralne objawy lęku
- niepokój,
- wewnętrzne pobudzenie,
- rozmaite grymasy, tiki,
- wybuchy gniewu,
- reakcje ucieczki i unikania sytuacji wzbudzających niepokój.
Objawy somatyczne lęku
- kołatanie serca, ucisk w klatce piersiowej,
- wahania ciśnienia krwi,
- spłycony oddech – krótki, przyspieszony,
- rozszerzenie źrenic,
- zmniejszenie wydzielania śliny – suchość w ustach,
- drętwienie mrowienie kończyn, drżenie trzęsienie się,
- sztywność mięśni,
- zaczerwienienie lub zbledniecie skóry,
- biegunka,
- częste oddawanie moczu,
- nadmierna potliwość,
- niechęć do jedzenia,
- wymioty, nudności,
- zawroty głowy
- jeżenie się włosów,
- podwyższony poziom cukru we krwi,
- podwyższony poziom cholesterolu we krwi
Poznawczo-emocjonalne objawy lęku
- uczucie wewnętrznego niepokoju, przerażenia i zaniepokojenia,
- nadmierna czujność – skupianie uwagi na bodźcach awersyjnych,
- nadpobudliwość i niecierpliwość,
- wahania nastroju,
- oczekiwanie przykrych doświadczeń,
- obniżona samoocena,
- słaba koncentracja, rozpraszanie się
- zaburzenia uwagi i pamięci,
- bezsenność
czytaj też:
ATAK PANIKI- CZYM JEST I JAK SOBIE Z NIM RADZIĆ?
Panika
Panika to nagły napad gwałtownego lęku, często bez wyraźnej przyczyny. Nasilenie lęku jest bardzo duże. Lęk nie jest ciągły, ale ma charakter napadowy. Następuje gwałtowne wyładowanie, które może trwać od paru minut do nawet godziny. Człowiek ma wrażenie, że zaraz stanie się coś strasznego i przerażającego, że może umrzeć czy oszaleć. W tym czasie bardzo potrzebuje wsparcia kogoś bliskiego – wtedy atak jest łagodniejszy. Samotność potęguje gwałtowność ataku, reakcje są silniejsze, a człowiek bardziej przerażony.
Atak charakteryzuje się praktycznie wszystkimi objawami lęku – źrenice są rozszerzone, twarz blednie, człowiek się cały poci, mięśnie drżą, trudno złapać oddech. Po osiągnięciu maksymalnego poziomu w końcu opada. Jak przyszedł bez wyraźnej przyczyny, tak i odchodzi. Człowiek po ataku jest wyczerpany i nadal w przerażeniu – szczególnie przed powtórzeniem się tego okropnego stanu.
czytaj też:
FOBIA – JAK POWSTAJE I JAK SOBIE Z NIĄ RADZIĆ?
Zaburzenia lękowe w postaci fobii
W fobiach lęk wywołują określone sytuacje, przedmioty, zwierzęta czy inni ludzie. Jest to lęk przed czymś i człowiek chce tego czegoś uniknąć. Lęk jest zazwyczaj nadmierny i nieproporcjonalny do rzeczywistego zagrożenia. Obserwatorowi cała sytuacja wywołująca u kogoś strach może wydawać śmieszna. Jak bowiem można odebrać osobę, która krzyczy i skacze po krzesłach na widok myszy? Ale dla osoby, która się boi nie jest to śmieszne.
Strach wywołany przez obiekty fobii jest bardzo silny, często nawet może wywołać atak paniki. Unikanie jest głównym środkiem zapobiegawczym jakim stosują osoby, aby ustrzec się wystąpienia lęku. Ale nie zawsze można uniknąć niektórych sytuacji. Przykładowo osoba, która boi się krwi musi od czasu do czasu wykonać badania profilaktyczne.
Fobie możemy podzielić na fobie specyficzne i fobie społeczne. Fobie specyficzne ponadto dzielimy na:
- fabie przez zwierzętami – gryzonie, ptaki owady, daje znać o sobie już w dzieciństwie, to wtedy się objawia, szczególnie kobiety są narażone na ten typ fobii,
- przed środowiskiem naturalnym – strach przed burzami, wodą, wysokością, otwartą przestrzenią, fobia ta również kształtuje się w dzieciństwie, nie ma tutaj wyraźnej różnicy, co do płci,
- fobie sytuacyjne – strach wywołują określone sytuacje, np. jazda samochodem, samolotem, winda,
- fobia przed krwią i zastrzykami – strach wywołuje wszystko, co jest związane z igłami i krwią.
Fobia społeczna – strach przed innymi ludźmi, prze kontaktem z nimi, prze publicznymi wystąpieniem i zabraniem głosu. Tu również lęk jest nierealistyczny i często nadmiernie wyolbrzymiony Osoba boi się ośmieszenia i upokorzenia, a nawet zaczerwienienia się. Wszystko, co związane jest z kontaktami społecznymi, wywołuje wielki dyskomfort i niepokój, dlatego też woli zaszyć się gdzieś w kącie, niż być w centrum uwagi.
Uogólnione zaburzenia lękowe
Aby można było rozpoznać tego typy zaburzenie lękowe, lęk musi trać przynajmniej pół roku. Lęk uogólniony jest przewlekły, człowiek całymi dniami odczuwa wewnętrzne napięcie. Lęk jest jakby rozlany, nie ma napadów. Coś wewnętrznie siedzi, coś gryzie, gnębi, coś zagraża, ale nie ma się pojęcia, co to takiego. Człowiek się ciągle zmartwiony, spięty i zatroskany, ciągle w podwyższonym stanie napięcia. Czuje się bezradny i brakuje mu odwagi, aby cokolwiek zmienić w swoim życiu.
Zaburzenia lękowe po stresie urazowym
Zaburzenia lękowe po stresie urazowym, w skrócie PTSD powstają u ludzi po przeżyciu silnego stresu. Sytuacje wywołujące stres mogą być wszelakie, nie są z góry określone i jednoznaczne. Co u jednego nie wywoła żadnego objawu, u innego może doprowadzić do silnego wstrząsu psychicznego. Ludzie doświadczający PTSD ciągle przeżywają swoja traumę na nowo. Żyje ona wraz z nimi i jest ciągle w ich myślach. Nocami stresujące sytuacje powracają w snach w postaci sennych koszmarów. Człowiek chce za wszelką cenę uciec od wszystkiego, co wywołuje lęk, jednak przeżyta trauma ciągle powraca, wywołując napięcie i frustracje, nie daje spokoju i ciągle dręczy.
Osoba z PTSD jest nadmiernie czujna, ze wszystkich stron oczekuje najgorszego. Żyje w ciągłym przerażeniu i w stanie nadmiernego pobudzenia. Nadpobudliwa, nerwowa, a często i agresywna, co jest związane z odczuwanym lękiem. Oprócz odczuwania silnego lęku doskwierają jej również objawy depresji, ma trudności z koncentracją i zasypianiem. Wycofuje się z dotychczasowego życia i ucieka od ludzi. Wycofani i zamknięci w sobie rzadko, kiedy szukają pomocy. Bardzo trudne w leczeniu, mogą trwać latami, a nawet całe życie, szczególnie po przeżyciu bardzo brutalnych scen.
Zaburzenia lękowe w nerwicy natręctw
Zaburzenia lękowe w nerwicy natręctw odnoszą się do rożnych tematów, zazwyczaj dla większości „dziwacznych”. Osoba przykładowo boi się pobrudzić, dotknąć klamki, stanąć w oknie. Ma szereg natrętnych myśli, które nie dają jej spokoju i pojawiają się praktycznie cały czas, mimo że osoba usilnie próbuje się ich pozbyć.