Spis treści
Zniekształcenia poznawcze
W terapii poznawczej wyróżniono szereg zniekształceń poznawczych – poniżej przedstawię najczęściej używane.
Czytanie w myślach – jesteśmy pewni tego, co inni myślą, choć to nierealne, dla nas jest to racjonalne. „On myśli, że jestem głupia”
Myślenie emocjonalne – coś czujemy i uważamy, że to co czujemy jest prawdą, nie zwracając uwagi na inne argumenty. „Jest mi smutno, on mnie nie kocha”
Katastrofizacja – wszystko widzi się w ciemnych barwach, przewiduje się stanie czegoś najgorszego, – „Nie wyjdę z domu bo może mnie potrącić samochód”
Umniejszanie pozytywów – wszystko co dobre, pozytywne w życiu biorę za coś oczywistego, za jakąś normę, która być musi. „Udało się, bo to było łatwe, miałem szczęście tego dnia” – choć mogło to być trudne do zrealizowania nie zauważamy tego
czytaj też:
Zniekształcenia poznawcze – obwinianie, uogólnianie, etykietowanie
Myślenie „wszystko albo nic” – zwane myśleniem dychotomocznym. W życiu widzimy tylko sukcesy albo porażki, białe albo czarne, dobro albo zło – nic pomiędzy. Jesteśmy na szczycie albo jesteśmy zerem
Etykietowanie – przypisujemy sobie jak i innym różne etykietki, rożne cechy. Zazwyczaj negatywne i niezgodne z prawdą. „On jest nieukiem”, „To głupek” , „Jestem beznadziejna”
Filtr negatywny – widzimy siebie i świat przez pryzmat negatywizmu, nie zauważamy nic, co nie jest zgodne z naszym filtrem. „On mnie nie lubi, znów mi dogryza”
Nadmierne uogólnianie – wyciągamy wniosek na podstawie pojedynczego zdarzenia, zazwyczaj negatywny, nie zastanawiamy się nad innymi możliwościami. „To mogło się zdarzyć tylko mnie, nic mi się nie udaje”
Obwinianie – uważamy, ze to inne osoby są źródłem naszych krzywd, niepowodzeń, ja nie ponoszę odpowiedzialności za to, co się dzieje. „To on mnie zdenerwował” , „Gdyby nie on nie uciekłabym z domu”
Widzenie tunelowe, personalizacja
Personalizacja – biorę na siebie zbyt dużą odpowiedzialność. Obarczam się za wszystkie problemy swoje jak i świata. Nie dostrzegam tego, że również inni często mają na wiele zdarzeń wpływ – „Szef nie dał nam premii, pewnie dlatego, że miałam mało klientów w zeszłym miesiącu”
Nadużywanie imperatywów – nadużywanie w życiu słów takich jak: zawsze, nigdy, muszę , powinienem. „Powinnam być lepsza”, „Zawsze muszę być miła”, „Wszystko robię źle”
Widzenie tunelowe – widzimy tylko jeden aspekt sytuacji, zazwyczaj negatywny, pomijając inne, które mogą nam coś innego powiedzieć. „Moja teściowa to wredna baba” – nie zauważamy, że czasem nam pomaga w wychowaniu dzieci
Niesprawiedliwe porównania – porównujemy się z osobami, którym w życiu idzie lepiej, którzy coś osiągnęli, i przez to dołujemy siebie, odbieramy sobie motywację, uważamy za kogoś gorszego i niepełnowartościowego. I na odwrót – uważamy siebie za panów, „królewiczów” – kiedy to, w naszym mniemaniu, porównujemy się z kimś od nas gorszym.
Skupiamy się na przeszłości – wracamy myślami do przeszłości, zastanawiając się , co byśmy wtedy, a wtedy zrobili inaczej – zamiast myśleć, co teraz mogę zrobić, aby wybrnąć z problemu, aby polepszyć sytuacje
Źródło: “Terapia poznawczo-behawioralna” – Judith S. Beck
