Spis treści
Główne pojęcia w psychoanalizie
Nieświadomość – określa wszelkie zjawiska psychiczne, które są niedostępne w polu świadomości, o których istnienia nie zdajemy sobie sprawy. Ukryte przed nami w głębinach naszej psychiki. Trudne do wydobycia na światło dzienne, ale istnienie sposób ich poznania. Można je poznać interpretując swoje sny, gdzie pojawiają się w symbolicznej formie, jak również stosując metodę swobodnych skojarzeń.
Przeniesienie – występuje kiedy przenosimy swoje reakcje, swoje emocje z osób dawnych na obecne. Mylimy osoby z przeszłości z teraźniejszością. Na przykład dawną zazdrość w stosunku do siostry przenosimy na partnera. W trakcie terapii pacjent przenosi swoje dawne uczucia z najbliższych mu osób na osobę analityka, który to przeniesienie powinien rozpoznać, zinterpretować i pomóc pacjentowi go zrozumieć.
czytaj też:
Nerwica przeniesieniowa – sztucznie wywołana nerwica, która powstaje w sytuacji analitycznej. Celowo jej wywoływana, aby skupić wokół osoby analityka wszystkie konflikty pacjenta. Jest stopniowo usuwana w procesie analizowania, a jej ostateczne usuniecie łączy się za zakończeniem terapii.
Regresja – cofnięcie się do wcześniejszych faz rozwoju. Powstaje na skutek neutralnej pozycji analityka, który zbytnio nie interweniuje w proces wypowiedzi i nie spełnia potrzeb pacjenta. Pacjent zaczyna przejawiać emocje i zachowania, które odpowiada bardziej jego dziecięcej formie, domaga się uwagi i reakcji ze strony analityka, wręcz jego opieki. Regresja jest warunkiem konecznym w psychoanalizie, dzięki niej dochodzi do powstania nerwicy przeniesieniowej.
Projekcja – przypisywanie innym uczuć, przeżyć, do których sami przed sobą się nie przyznajemy, których w sobie nie akceptujemy. Na przykład przerzucamy na kogoś swoją złość, swój gniew – „To on się na mnie gniewa” – co daje nam prawo do obrony – daje nam prawo do własnej złości.
Opór – obrona ludzi przed nieznanym, wyraża się poprzez wypieranie i tłumienie niechcianego materiału, wyrzucenie ze świadomości traumatycznego materiału i ukrycie gdzieś w głębokich zakamarkach osobowości.
Determinizm – w psychoanalizie uważa się, że wszystkie zjawiska psychiczne są ze sobą połączone; jedno wpływa na drugie, nic nie dzieje się bez przyczyny. Wszystkie objawy powstają po to, aby wywołać jakiś skutek. Nic nie jest przypadkowe, po prostu przyczyna zjawisk psychicznych jest często przed nami ukryta i nie zawsze potrafimy powiązać różnorodne rzeczy w całość. Kiedy odkryjemy przyczynę naszych działań, naszych objawów, wtedy możemy je zrozumieć i kontrolować swoje zachowanie.
Sublimacja – oznacza przeniesienie energii psychicznej z jednego zjawiska, zazwyczaj szkodliwego społecznie, na inne, które może przynieść wiele korzyści społecznych. Formami sublimacji są między innymi: miłość, artruizm czy poświęcenie się pracy.
czytaj też:
Libido – energia psychiczna o zabarwieniu pozytywnym, nazywane również popędem do miłości, przyjemności. Przeciwieństwem jego jest – Tanatos – popęd do destrukcji, agresywności, popęd do śmierci.
Katharsis – odreagowanie wszelkich traumatycznych przeżyć, wyrzucenie z siebie całego bólu. Daje chwilowe ukojenie, jednak na dłuższą metę nie skutkuje wyleczeniem.
Wgląd – zrozumienie tego, co dotychczas było ukryte, wejrzenie w nieświadomość, zrozumienie swojego oporu i przeniesień. Po jego uzyskaniu osoba może zrozumieć swoje postępowanie, wyciągnąć odpowiednie wnioski, zrozumieć w pewien sposób swoje zaburzenie.
Wyparcie – udawanie, że coś nie istnieje, a nawet całkowite przekonanie, że czegoś nie ma i nigdy nie było.
Ego, Superego, Id – trzy główne freudowskie elementy osobowości. Id – reprezentuje nieświadomość, zjawiska tam znajdujące się są całkowanie niedostępne świadomości, można do nich dotrzeć interpretując np. sny, gdzie wyrażają się poprzez symbole. Kieruje się zasadą przyjemności – jej pragnienia, wszelkie impulsy muszą być natychmiast zaspokojone. Ego – jest tym elementem osobowości, które wykonuje, ale i kontroluje, powstrzymuje wszelkie pragnienia id. Kieruje się zasadą rzeczywistości – sprawdza, co jest dobre, a co powinno być odrzucone. Superego – reprezentuje nasze wszelkie zasady i normy postępowania jakie zazwyczaj przyjmuje od naszych rodziców. To tzw. sumienie, często karzące i krzywdzące, sztywne i nie poddające się zmianą. Nosi w sobie ideał ego – jacy być powinniśmy.
żródło – „Psychoterapia – teoria” – redakcja Lidia Grzesiuk
