Spis treści
Abraham Maslow, psycholog żyjący w latach 1908–1970, uważał, iż ludzkie zachowanie motywowane jest jego potrzebami. Hierarchia potrzeb Maslowa przedstawia te potrzeby, począwszy od tych najbardziej podstawowych, aż po te najwyższego rzędu, stanowiące o rozwoju naszego człowieczeństwa.
Hierarchia potrzeb Maslowa
Maslow uporządkował ludzkie potrzeby w hierarchiczny sposób, dzieląc je na pięć szczebli:
- potrzeby fizjologiczne
- potrzeba bezpieczeństwa
- potrzeba przynależności
- potrzeba uznania
- potrzeba samorealizacji
Na najniższym szczeblu są potrzeby fizjologiczne, które osoba chce zaspokoić w pierwszej kolejności . Wyżej potrzeba bezpieczeństwa i spokoju, kolejne to potrzeba miłości przynależności, potrzeba szacunku oraz potrzeba samorealizacji.
Potrzeby fizjologiczne
Potrzeby fizjologiczne to potrzeby najniższego rzędu. Chodzi tu o zapewnienie sobie tego, co nam niezbędne do przeżycia, czyli powietrza, wody, jedzenia, odpoczynku snu czy nawet seksu. Brak zaspokojenia tych potrzeb budzi w organizmie niepokój i zmusza do szukania dróg wiodących do ich zaspokojenia. Im dłużej zmagamy się z brakiem zaspokojenia, tym stają się bardziej wyraźne i obezwładniające. Wszystko inne jest spychane na dalszy plan. Jeżeli jesteś głodny myślisz tylko o tym by napełnić brzuch. Im dłużej trwa zdobycie pokarmu, tym jesteś bardziej rozdrażniony. Twoje myśli obsesyjnie krążą wokół jedzenia, chcesz jak najprędzej go zdobyć. Potrzeba kontroluje Twoje zachowanie, robisz wszystko w kierunku zaspokojenia potrzeby i uciszenia swojego rosnącego niepokoju.
Nie myślisz wtedy o potrzebach z wyższego rzędu, zaczynasz o nich myśleć dopiero wtedy, gdy zaspokoisz swoja naglącą potrzebę. Aby przeskoczyć na wyższy szczebel hierarchia potrzeb Maslowa potrzeby fizjologiczne powinny być zaspokajane w normalny sposób, nie może nam niczego brakować.
Potrzeba bezpieczeństwa
Zaspokojenie potrzeb podstawowych pycha osobę w kierunku potrzeb z wyższego szczebla, które hierarchia potrzeb Maslowa określa mianem potrzeb bezpieczeństwa. Chodzi tu o poczucie spokoju, stabilności emocjonalnej , o pozytywne relacje społeczne.
W procesie rozwoju bezpieczeństwa najbardziej wyraźna ta potrzeba jest u dzieci, ale i dorośli do niej dążą. Szczególnie w okresach konfliktów, czy to w domu czy w środowisku. Częste kłótnie zaburzają nasze poczucie bezpieczeństwa. Katastrofy naturalne, wybuchające wojny, czy nawet nowo mutujące wirusy wywołują nasz niepokój i odbierają nam pożądany spokój.
Potrzeba przynależności i miłości
Kolejny szczebel to potrzeba przynależności i miłości. Potrzeba poczucia, że jest się kochanym i w odpowiednim miejscu. Potrzeba przynależności do odpowiednich grup społecznych, z którymi odczuwamy silne poczucie więzi. Brak zaspokojenia tych potrzeb wiąże się z osamotnieniem i odrzuceniem.
Potrzeba uznania
Potrzeba uznania i szacunku to 4 szczebel hierarchia potrzeb Maslowa – zwana też potrzebą samoakceptacji. Związana z poczuciem własnej wartości. Każdy człowiek pragnie, aby go szanowano i akceptowano, ale chodzi tu również o szacunek do własnej osoby. O zaakceptowanie i pokochanie samego siebie. Zaspokojenie tej potrzeby odznacza się zaufaniem do siebie. Poczuciem, że ma się dość wewnętrznej siły, aby sprostać wyzwaniom stawianym przez życie.
Jeżeli umiemy kochać i szanować siebie, to tego samego wymagamy również od innych. Wtedy żadna negatywna opinia na nasz temat nam nie zaszkodzi.
Potrzeba samorealizacji
Potrzeba samorealizacji, potrzeba najwyższego rzędu. Po zaspokojeniu 4 poniższych osoby zaczynają rozmyślać nad czymś „wyższym”. O potrzebie samourzeczywistnienia, o rozwijaniu własnych możliwości, własnych głębokich pragnień. To do czego dążą ludzie będący na tym szczeblu zależy od ich indywidualnych preferencji. Ludzie są różni i każdej osobie cos innego zapewnia spełnienie tej potrzeby. Niektórzy poszukują nowej wiedzy i chcą zgłębić siebie oraz otaczający ich świat. Człowiek samorealizujący samego siebie czuje że żyje, czepie przyjemność z samego faktu tworzenia, choć nie zawsze jego „twory” muszą się okazać działaniem przynoszącym Nobla.
Wszystkie potrzeby dążą do zaspokojenia, ale te z niższego szczebla są bardziej naglące. Ich deprywacja wywołuje napięcie dlatego też są zaspokajane w pierwszej kolejności. Ich zaspokojenie redukuje odczuwany niepokój, przynosi ulgę i uspokojenie. Po ich zaspokojeniu nic więcej nie szukamy, mamy względne nasycenie. Z potrzebą najwyższego szczebla jest trochę inaczej. Wejście na szczyt powoduje, że chce się coraz więcej. Wywołują tyle pozytywnych emocji, że osoba sama siebie popycha do przodu. Dają tyle szczęści, że pragnie się coraz więcej.
