Myśli automatyczne – jak nauczyć się je rozpoznawać?

Jeżeli ktoś z Was słyszał o terapii poznawczej to zapewne takie pojęcie ja myśli automatyczne jest mu znane, gdyż często w tej terapii o takich myślach się mówi. Wiadomo – każdy myśli- i każdy ma myśli automatyczne, ale nie każdy się przy nich zatrzymuje i ich analizuje. W terapii poznawczej chodzi o to, aby te myśli wyjąć na światło dzienne, rozpoznać je i zweryfikować z rzeczywistością.

Myśli automatyczne

Myśli automatyczne, jak sama nazwa wskazuje, pojawiają się automatycznie w naszym umyśle np. jesteś w jakieś sytuacji i szybko, automatycznie ją oceniasz, i już myśl się pojawiła. Taki szybki „przebłysk” – nie przywiązujemy do niego uwagi, więc często o nim zapominamy. Ale to małe „coś” jednak wiele znaczy, gdyż później odczuwamy to w swoich emocjach, w swoim ciele.

Mogą występować w formie werbalnej oraz wyobrażeniowej, bądź w obu tych postaciach. Na przykład myśl – „Jestem samotny” – możesz po prostu powiedzieć – „Jestem samotny” . Możesz te myśl zauważyć w formie obrazu – siedzisz samotnie w pokoju.

Często nie pozwiązujesz tego obrazu z późniejsza zamianą nastroju, a to własnie to wyobrażenie wypłynęło na jego zmianę.

czytaj też:

Myśl automatyczna – czy umiemy ją wychwycić?

Myśli automatyczne – szybkie, ulotne, spontaniczne, mamy je dziesiątki w ciągu dnia

Mogą występować w postaci krótkich powiedzonek, przekleństw czy westchnień. O nie, Upps, Cholera. Pod nimi zamaskowane jest coś głębszego. Na przykład – mówisz- „Kurcze” – a pod tym kryje się – ” Znów zawaliłem, ale ze mnie kretyn”.

Pozytywne, negatywne, czasem obojętne, warto nauczyć się ich rozpoznawania, aby zacząć kontrolować swoje emocje. Bowiem zgodnie z modelem poznawczym interpretacja sytuacji ( czyli własnie myśli wywołane sytuacją) wpływa na nasze nastrój, zachowanie czy doznania w naszym ciele.

Osoby z depresją, z lękiem czy innymi zaburzeniami mają zazwyczaj zaburzone myśli automatyczne, ich pierwsze skojarzenia z wydarzeniem jest negatywne. Ich negatywna interpretacja zaburza ich relacje społeczne, pogarsza ich stan, sprawia, że czują się gorsi od innych, bezwartościowi. Skorygowanie tej zaburzonej interpretacji jest pierwszym krokiem do wyjścia z zaburzonego stanu. Na terapii poznawczej osoby uczą się czy dokładnie są myśli automatyczne, uczą się ich wyrażania, rozpoznawania i konfrontowania z rzeczywistością.

Myśli te, kiedy już je rozpoznamy, powinnyśmy ocenić pod katem ich prawdziwości, bowiem mogą być zgodne z prawdą, troszeczkę zgodne z prawdą lub całkowicie zafałszowane.

Na przykład myśl – ” Jestem kompletną idiotką, dlatego nie dostałam tej pracy”. Faktem jest to, że owa osoba nie dostała pracy, ale to co o sobie mówi nie musi być do końca prawdziwe.

Jest to krzywdząca, oceniająca myśl, która wywołuje określone symptomy w postaci – złości czy smutku. Nad prawdziwością owej krzywdzącej myśli powinna ta osoba się zatrzymać i rozpatrzyć jej skutki, czy owa myśl wnosi coś do jej życia, czy ma jakieś korzyści z tego.

czytaj też:

Co to są przekonania?

Jak nauczyć się je rozpoznawać?

Na początku, częściej niż myśli, uświadomisz sobie, odczujesz emocje jakie dana myśl wywoła. Odczujesz lęk, smutek , złość, radość – wtedy to wiec, że coś przed chwilą się wydarzyło.

Na przykład odczuwasz lęk, niepokój, – przed momentem widziałaś/łeś w swoim umyśle obraz – syn miał wypadek samochodowy. Zapomniałaś o tym, obraz pojawił się i błyskawicznie go odsunęłaś z głowy, bo był zbyt przerażający – ale emocja pozostała, a Ty nie wiesz dlaczego cię dręczy niepokój.

Odczuwasz radość – może pomyślałeś/aś – „Wreszcie wszystko rozumiem, to takie proste”. Bądź przeciwnie , odczuwasz smutek, bo myślisz – „To trudne, to nie dla mnie, nigdy tego nie pojmę”.

Jeżeli masz trudności z rozpoznaniem myśli wtedy wypróbuj taki oto sposób, może pomoże ci w ich określeniu. Stale odczuwasz niepokój, choć nie wiesz , co do końca go wywołuje. Zastanów się co się ostatnio wydarzyło, przypomnij sobie sytuacje, które mogły wywołać niepokój i zastanów się która z nich jest dla Ciebie najbardziej uciążliwa. Przypominaj sobie tak , jakbyś własnie teraz, w tym momencie, tam była. Pozwól wszystkim emocjom na nowo się rozbudzić, sprawdzaj które z nich są najbardziej przytłaczające. Wracaj tak do każdego momentu, sprawdzaj, które sytuacje, które wyobrażenia mogły wpłynąć na Twój stan.

Co może wywołać myśli automatyczne?

Źródło: „Terapia poznawczo-behawioralna” – Judith S. Beck